در گفتگو با مسئول دبیرخانه قرارگاه جوانی جمعیت دانشگاه علوم پزشکی دزفول مطرح شد

مهمترین چالش فرزند آوری در ایران کاهش میل به ازدواج است و از مصادیق مهم آن می توان به عدم ازدواج و تاخیر در ازدواج اشاره کرد.

دبیر قرارگاه جوانی جمعیت دانشگاه علوم پزشکی دزفول گفت: جمعیت جوان و نیروی مولد به عنوان یکی از پایه های اصلی قدرت و رشد اقتصادی،اجتماعی و یکی از عوامل مهم اقتدار کشورها محسوب می شود. قدرت و توسعه هر کشور در رابطه با نیروی انسانی و جمعیت معنا پیدا می کند. حرکت به سمت توسعه همه جانبه نیاز جدی به توسعه و ارتقاء سرمایه انسانی دارد. کشور ما سال ها از جمعیت جوان برخوردار بوده و همچنان لازم است این ثروت حیاتی حفظ و تقویت شود. متاسفانه در سال های اخیر روند باروری در کشور شیب نزولی داشته است.

آذر یزدان پناه در گفتگو با وبدا، با اشاره به فرایند تاریخی میزان باروری در ایران اظهار داشت: باروری ایران تا دهه 1340 شمسی از الگوی طبیعی پیروی می کرد و هیچ تلاش عمدی برای محدود نمودن آن وجود نداشته است. میزان باروری کلی در سال 1345 برابر با 7 بود که به 5/6 در سال 1355 کاهش یافت. این شاخص در پی پیروزی انقلاب اسلامی افزایش یافته و در سال 1359 به همان میزان 7 برگشت. از اوایل دهه 1360 باروری شروع به کاهش بطئی نموده و به سطح 3/6 در سال 1365رسیده است. با شروع برنامه تنظیم خانواده در سال 1368، کاهش باروری شتاب بیشتری گرفته است.

دبیر قرارگاه جمعیت دانشگاه علوم پزشکی دزفول در خصوص شاخص نرخ رشد باروری افزود:

این شاخص در سال ۱۳۹۵ به‌طور مقطعی افزایش یافته و به میزان 1/2 رسید. بررسی‌های انجام شده حاکی از آن است که نرخ باروری کلی در سال 1400، 1.71 بوده و با سطح جانشینی فاصله زیادی دارد. مسئله نگران کننده دیگر، ترکیب و ساختار جمعیت کشور و کاهش سطح باروری است. در حالی که ساختار هرم سنی در سال های 1335 کاملا جوان بوده و سهم قابل توجهی از جمعیت کشور ( 42.2 درصد) در سنین 0-14 سال قرار داشتند، از سال 1375 به بعد، با کاهش سهم جمعیت 14-0 سال، قاعده هرم سنی در حال جمع شدن بوده و در سال 1395، سهم این گروه به 24 درصد کاهش یافته است.

یزدان پناه با اشاره به چشم انداز سالمندی در ایران گفت:  در مقابل، سهم جمعیت 64-15 سال و 65 سال و بیشتر در جمعیت کشور افزایش یافته و ترکیب غالب جمعیت کشور به سمت میانسالی پیشرفت کرده است. پیش بینی می شود در سال 1420 (در یک دوره بیست ساله)، جمعیت سالمندان کشور حدوداً دو برابر شود که این روند در دیگر کشورها طی ۱۰۰ سال اتفاق افتاده است.

دبیر قرارگاه جوانی جمعیت دانشگاه علوم پزشکی دزفول مهمترین چالش فرزند آوری را میل به ازدواج عنوان کرد و از مصادیق آن به عدم ازدواج و تاخیر در ازدواج اشاره کرد.

یزدان پناه سایر موانع فرزند آوری در ایران را برشمرد و برای هریک از موانع، مصادیق مربوطه را تشریح کرد. یزدان پناه تهدید بنیان خانواده را از دیگر موانع فرزند آوری در کشور برشمرد و طلاق را نمونه بارز این تهدید عنوان کرد.

دبیر قرارگاه جوانی جمعیت دانشگاه علوم پزشکی دزفول کاهش امکان فرزند بیشتر را بعنوان یک مانع دیگر برشمرد و مصداق آن را افزایش فاصله بین فرزندان، افزایش سن ازدواج، فاصله زیاد بین ازدواج تا تولد اولین فرزند، ناباروری و تنظیم خانواده عمومی ذکر کرد.

یزدان پناه از بین رفتن جنین را بعنوان چهارمین مانع فرزند آوری در کشور نام برد و از مصادیق آن به سقط های خودبخودی، عمدی،  قانونی و غربالگری بی ضابطه اشاره کرد.

دبیر قرارگاه جوانی جمعیت دانشگاه علوم پزشکی دزفول مهاجرت را به عنوان آخرین مانع در جوانی جمعیت  مطرح کرد و مصادیق آن را مهاجرت از روستاها به شهر، شهرها به کلان شهر ها، و مهاجرت از داخل به خارج اعلام کرد.

یزدان پناه در رابطه با متعادل شدن جمعیت اظهار نظر کرد و افزود:

چنانچه میزان باروری کلی بالاتر از سطح جانشینی (سطح جانشینی، ۲.۱ فرزند به ازای هر زن می‌باشد) حفظ شود و از طرفی نیز مهاجرت بدون بازگشت جوانان به خارج از کشور خیلی قابل توجه نباشد، می‌توان انتظار داشت که سهم سالمندان آینده از ساختار جمعیت کشور تا حدی متعادل باشد.

دبیر قرارگاه جوانی جمعیت دانشگاه علوم پزشکی دزفول در خصوص راهکارهای قانونی برای جوانی جمعیت به سیاست های کلی جمعیت از سوی مقام معظم رهبری اشاره کرد و افزود: از سال 1393، سیاست های کلی جمعیت در ۱۴ بند از سوی مقام معظم رهبری (مدظله تعالی) به همه دستگاه ها ابلاغ شد و بر ضرورت هماهنگی و تقسیم کار بین ارکان نظام و دستگاه های ذیربط برای اجرای دقیق، سریع و قوی این سیاست ها و گزارش نتایج رصد مستمر اجرای آنها، تاکید شده است. تحقق و اجرای درست این سیاست مهم و حیاتی، مستلزم اتخاذ نگاه جمعی و مسئولانه در کلیه سطوح قانونگذاری، اجرایی و نظارتی است. در راستای اجرای بندهای سیاست کلی جمعیت ابلاغی از سوی مقام معظم رهبری، قانون حمایت از خانواده و جوانی جمعیت مشتمل بر 73 ماده و 81 تبصره در بهمن ماه 99 به تایید کمیسیون جوانی جمعیت و حمایت از خانواده مجلس یازدهم رسید. در پیاده سازی مواد این قانون، شرح وظایفی به تفکیک دستگاهها، وزارتخانه ها، نهادها، سازمانها و ... که نقش مهمی در اعتلای نرخ باروری کلی و جوانی جمعیت دارند، تعیین شده است.